DODATKOWO
Obowiązujące od roku 2011 nowe regulacje dotyczące opieki nad dziećmi poniżej 3 lat stworzyły zarówno nową sytuację prawną, jak i otworzyły dodatkowe możliwości funkcjonowania tej opieki. Przede wszystkim żłobki i generalnie opieka nad najmłodszymi dziećmi wyszły spod regulacji ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej i zostały uregulowane w odrębnym akcie prawnym (zresztą także ta ustawa została zastąpiona ustawą z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej). Tym samym żłobki przestały być zakładami opieki zdrowotnej, a stały się odrębnym typem placówek realizujących opiekę nad najmłodszymi dziećmi.
Nadal tylko niewielki procent dzieci chodzi do żłobka, a zdobycie miejsca w tego typu placówce publicznej graniczy z cudem pomimo ponad 4 lat obowiązywania ustawy. Nowe przepisy znacznie upraszczają zakładanie placówek dla najmłodszych. Założeniem tej regulacji było upowszechnienie opieki nad dziećmi do lat trzech w taki sposób, aby zarówno poszerzyć zakres możliwości faktycznych, jak i wspomóc finansowo te placówki. W tym celu ustawa stworzyła nowe możliwości i metody sprawowania tej opieki, jak kluby dziecięce, funkcję opiekuna dziennego i niani.
W poprzednim systemie system oczywiście funkcjonowały żłobki „przyzakładowe”, organizowane i prowadzone przede wszystkim przez tzw. uspołecznione zakłady pracy, jednak w miarę upływu czasu ich znaczenie oraz liczba malały.
Nowe regulacje, w tym ostatnie zmiany w zakresie podatkowym, przynoszą możliwości tworzenia nowych placówek, także przez przedsiębiorców, i korzystania z nich na preferencyjnych warunkach.
Założenia ustawy i zasady tworzenia żłobków
Ustawa z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi do lat trzech wprowadziła nowe regulacje – w miejsce przepisów o żłobkach obowiązujących w ustawie o zakładach opieki zdrowotnej. Nowa „ustawa żłobkowa” przewiduje rozwiązania dotyczące zasad zakładania i prowadzenia placówek, w których sprawowana jest opieka na dziećmi. Warto na początek ogólnie wskazać, jak te uregulowania wyglądają w ustawie.
|
Opieka nad dziećmi do lat 3 może być zorganizowana i realizowana na kilka sposobów: - w formie żłobka, - w formie klubu dziecięcego, - sprawowana przez opiekuna dziennego, - sprawowana przez nianię. |
Opieką przewidzianą w ustawie mogą być objęte dzieci w wieku od 20 tygodni (w żłobku) lub od roku (w klubie dziecięcym) do ukończenia roku szkolnego, w którym dziecko kończy 3 r.ż. Jednak w sytuacji, gdy objęcie dziecka wychowaniem przedszkolnym jest niemożliwe bądź utrudnione (np. gdy nie pozwala na to rozwój psychomotoryczny dziecka), sprawowanie opieki może być wydłużone do końca roku (szkolnego), w którym kończy 4 lata.
Ustawa określa katalog podmiotów, które można określić jako organ założycielski czy prowadzący, choć ustawa nie wprowadza takiej terminologii. Żłobki i kluby dziecięce mogą tworzyć i prowadzić:
- gminy w formie gminnych jednostek budżetowych,
- osoby fizyczne,
- osoby prawne,
- jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej.
|
Ważne! Ustawa po raz pierwszy przewiduje możliwość dofinansowania tej działalności, gdyż podmioty prowadzące mogą otrzymać na każde dziecko objęte opieką dotację celową z budżetu gminy. Jest to jednak możliwość zależna od decyzji organów gminy (rady) i oczywiście możliwości finansowych tej gminy, a nie uprawnienie analogiczne do prawa do dotacji dla niepublicznych szkół i przedszkoli. Natomiast gminy mogą dostać dotację celową z budżetu państwa na dofinansowanie zadań własnych realizowanych z zakresu organizacji opieki nad dziećmi w wieku lat 3. Jej wysokość nie może przekraczać 50% kosztów realizacji zadania. |
Koniecznym warunkiem prowadzenia żłobka lub klubu dziecięcego jest dokonanie wpisu do rejestru żłobków i klubów dziecięcych prowadzonego przez daną gminę, gdyż tego rodzaju działalność jest regulowana zgodnie z ustawą o swobodzie działalności gospodarczej. Wpisu do rejestru dokonuje wójt, burmistrz lub prezydent miasta właściwy ze względu na miejsce prowadzenia danej placówki, a sam wpis podlega opłacie w wysokości ustalanej w uchwale rady gminy, przy czym wysokość opłaty nie może być wyższa niż 50% minimalnego wynagrodzenia za pracę.
Przepisy przewidują, że żłobek zapewnia opiekę w wymiarze do 10 godzin dziennie względem każdego dziecka. Może zostać wydłużony, na wniosek rodzica dziecka, w szczególnie uzasadnionych przypadkach oraz za dodatkową opłatą. Natomiast w klubie dziecięcym opieka sprawowana jest do 5 godzin dziennie.
